14 Kasım’da Kazakistan Cumhuriyeti'nde Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçiş planı çerçevesinde 1,5 milyon kişi ilk kez Latin alfabesinde toplu yazım etkinliğine katıldı.

Kazakistan Kültür ve Spor Bakanlığı tarafından ülke genelinde düzenlenen etkinliğe katılan 1,5 milyon vatandaş, kütüphane ve diğer eğitim kurumlarında aynı saatte dinletilen ses kaydını Latin alfabesiyle kâğıda döktü.  "Manevi Yenilenme" temalı ve 80 kelimeden oluşan diktenin yazılması için 30 dakika süre verildi. Dikte, ayrıca Kazak Radyosu ve Şaklar radyoları aracılığıyla da canlı seslendirildi.

Kazakistan Kültür ve Spor Bakanı Arıstanbek Muhamediulı, dikte yazımının ardından gazetecilere konuştu. Tarihte Kazakların, Arap, Latin ve Kiril alfabelerini kullandıklarını belirterek, "O zamanlar adımıza başkaları karar verirdi. Egemenliğe kavuştuktan sonra Kazak halkı olarak kendi irademizle Latin alfabesine geçiyoruz.” dedi.

Hedef 2025

Süreci hatırlama açısından önceki gelişmelere bakarsak; Cumhurbaşkanı Nazarbayev, 2017’nin Nisan ayında ülkesinin 2025 yılına kadar tamamen Latin alfabesine geçmesi gerektiğini belirtmişti. Nazarbayev, aynı yılın Ekim ayında Kazakistan'ın Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçişine ilişkin kararnameyi imzalamıştı.

Bu kararnamede Kazak dilinin alfabesinin Latin alfabesi ile oluşturulması, bunun için Ulusal Komisyon oluşturulması, 2025'e kadar Latin alfabesine geçiş sürecinin kademeli olarak sağlanması, bu kararların uygulanması için kurumsal ve yasal önemlerin alınması, bu kararnamenin yürütmesinin Cumhurbaşkanlığı makamına emanet edilmesi ve kararname yayınladığı gün itibariyle yürürlüğe gireceği yer almıştı.

Akabinde Nazarbayev, Latin harflerinin ve kesme işaretinin kullanıldığı yeni 32 harfli Kazak alfabesini onaylamıştı. Ancak 2018 Şubat ayında kesme işaretinin çıkarıldığı Kazak alfabesinin yeni versiyonunu kabul etti.

2017 Kasım ayında Kazakistan’da, Kazinform ajansının haberine göre, Kostanay eyaletindeki Arkalık Habarı gazetesinin ilk sayfası Latin alfabesinde düzenlenmişti. Gazetenin Baş Editörü Kayrat Esmagambetov, deneme amaçlı gazetenin ilk sayfasını Latin alfabesinde düzenleme kararı aldıklarını belirtmişti.

Kazakistan, 1929'dan 1940'a kadar Latin alfabesini kullanmış, daha sonra Kiril alfabesine geçmişti. Latin alfabesine dönme kararı alan ülkede, bu yıldan itibaren ders kitaplarının yeni alfabeyle basılması ve dil değişimine ilişkin tüm resmi sürecin 2025'e kadar tamamlanması planlanıyor.

http://qha.com.ua/tr/turk-dunyasi/nazarbayev-kazakistan-in-latin-alfabesine-gecis-kararini-imzaladi/161110/