31.12.20
Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM) tarafından koronavirüs teşhisini 10 saniyeye düşüren nanoteknoloji tabanlı hızlı tanı sistemi geliştirildiği bildirildi.
Anadolu Ajansı’nın (AA) aa.com.tr haber sitesinden alınan bilgide, Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar ve UNAM bünyesindeki Türkiyeli bilim insanlarının konuyla ilgili olarak yaptıkları açıklamalara yer verildi. Alınan bilgiye göre, Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezinde (UNAM) görev yapan Türkiyeli bilim insanları tarafından koronavirüs teşhisini % 99 güvenilirlikle 10 saniyeye düşüren ve burundan sürüntü almadan teşhis yapabilen nanoteknoloji temelli “Diagnovir” adlı tanı sistemi geliştirildiği açıklandı.
Dünya genelinde bir ilk olduğu belirtilen yüksek teknoloji ürünü Türk malı “Diagnovir” adlı sistemin, yabancı menşeli PCR testlerinin yerinin almasının hedeflendiği belirtildi.
Koronavirüsün dünyayı dizleri üzerine çöktürdüğünü belirten Rektör Atalar, AA muhabirine yaptığı açıklamada “Koronavirüs, 150 nanometre boyutunda bir parçacık. UNAM araştırmacılarımız yıllarca nano boyuttaki parçacıklarla uğraştılar. Proje tamamlandı ve PCR’ın yerini alabilecek hem de çok hızlı yani saniyeler içinde sonuç verebilen bir yöntem geliştirildi. Pozitifse hemen sonuç veriyor, negatiflik olması halinde kontrollerle biraz daha uzun sürüyor. Yapılan kontrollerde bu yöntemle pozitif bulduklarımızın PCR’ı negatif çıksa bile birkaç gün sonra PCR’larının pozitife döndüğünü gördük. Bu cihaz tamamen Türk malı. Türkiye’ye ait eşi bulunmayan bu teknolojiden bütün dünya faydalanacak. Bunu tabii hocalarımıza ve Bilkent UNAM’daki araştırma ortamına borçluyuz.” ifadelerini kullandı.
Koronavirüsü çok hızlı test etmenin önemine işaret eden Atalar, “Bir kişinin çok hızlı bir şekilde pozitif olduğunu bulup karantinaya almak, salgını kontrol altına almak için çok önemli. Ürettiğimiz kitler sayesinde çok ucuz ve seri hâlde testler yapılabilir. Teknoloji, aynı zamanda koronavirüs benzeri salgınlarda da kullanılabilecek özellikler taşıyor. Önümüzdeki süreçte bu buluşun ülkemizde ve dünyada çok ses getireceğine inanıyoruz.” şeklinde konuştu.
Aylardır süren çalışmanın bir ürün hâline getirildiğini aktaran UNAM baş araştırmacılarından Doktor Öğretim Üyesi Bülend Ortaç ise “Sadece ağızdan alınan sürüntü için hızlı bir kit ve optik düzenekle hızlı tanı yapabilen cihaz geliştirdik. PCR testi, hata payı yüksek ve hastalık başladıktan 2-3 gün sonra sonuç veren bir yöntemken bizim sistemimiz saniyeler içinde ve hastalığın erken evresinde sonuç veriyor, doğruluk payı ise yüzde 99’lık oran ile çok çok yüksek. Hastalar üzerinde yaptığımız testlerde, PCR testlerinin çok öncesinde sonuç aldık.” diye konuştu.
Ortaç, geliştirdikleri yüksek teknolojinin tamamen yeni bir sistem olduğuna değinerek fikri koruma hakkı için uluslararası patent başvurusu yaptıklarını belirten Ortaç, “Bu biyosensör sisteminin seri üretimi için gerekli altyapı yatırımlarına hâlihazırda başlandı. Etik Kurul onayı ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) onayı gibi gerekli izinlerin en kısa sürede tamamlanarak, ürünün seri üretim safhasına geçilmesi ve tahminen 2 ay içerisinde kullanıcılarla buluşturulması planlanıyor. Bu sayede pandeminin kontrol altına alınmasına katkıda bulunulacak ve sosyal hayatın önemli ölçüde rahatlatılması mümkün olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
UNAM araştırmacılarından Fizyolog Doktor Ali Aytaç Seymen de yeni tanı sisteminin diğer testlerde hastalar için sıkıntılı durum yaratabilen burundan derin sürüntü almaya son vererek sadece ağız içinden tükürük örneği alarak çalıştığı bilgisini paylaştı. Hastadan alınan numune örneğinin pozitif olması halinde 5-10 saniye içinde, negatif durumda ise kontrollerin yapılarak 20-30 saniye içinde sonuç verdiğini belirten Seymen, “Yaptığımız klinik çalışmalarda yüzde 99 doğruluk oranıyla çalıştığını test ettik. Sistem nanoteknoloji temelli olarak çalışıyor. Yaptığımız bilimsel çalışmalarda ve patent araştırmalarında bizim yaptığımız sisteme benzer bir çalışmaya rastlanmadı.” dedi.
Bilkent Holding İş Geliştirme ve Strateji Grup Başkanı Tunç Batum da “Diagnovir” isimli sistemin, Bilkent UNAM altyapısının kullanılarak Bilkent Holding ve Bilkent CYBERPARK Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde faaliyet gösteren E-A Teknoloji Şirketi ile yapılan ortak çalışmalar sonucu geliştirildiğini aktardı.
Sistemin hız ve doğruluk oranı olarak dünyada muadilinin bulunmadığına dikkati çeken Batum, “Seri üretim altyapısını hazırlıyoruz. 2 ay içinde öncelikle Türkiye’ye, sonrasında da dünyaya bu teknolojiyi sunacağız. Ülkemizde kullanılan PCR testleri yurt dışından geliyor. Amacımız yerli kit ile maliyet etkin bir çözüm yaratmaktı ve bunu başardık. PCR’a göre çok çok ucuz. Bu ucuzlukla Türkiye’de ve dünyada insanlar çok fazla test imkânına kavuşacak.” dedi.
Yüksek ihracat potansiyeli taşıyan sistemin, yurt içi ve yurt dışında yaygın kullanımı için tüm işaretleme, belgelendirme ve akreditasyon adımlarına başlandığı da gelen bilgiler arasında.
