02.02.21
Özbekistan-Afganistan-Pakistan Üçlü Çalışma Grubu’nun ve uluslararası kredi kuruluşları yetkililerinin, Mezar-ı Şerif-Kabil-Peşaver Demir Yolu Projesinin kurulmasını öngören ortak yol haritası üzerinde anlaşma sağladığı bildirildi.
Uzdaily.com sitesinden alınan bilgide, Özbekistan Devlet Demir Yolları İşletmesi’nin konuyla ilgili olarak kamuoyuyla paylaştığı açıklamalara yer verildi. Alınan bilgiye göre, Özbekistan-Afganistan-Pakistan Üçlü Çalışma Grubu’nun 2 Şubat 2021 tarihinde Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te bir araya geldiği, görüşmenin ana gündem maddesi olan Mezar-ı Şerif-Kabil-Peşaver Demir Yolu Projesinin kurulmasını öngören ortak eylem planı üzerinde tarafların anlaşma sağladığı açıklandı.
Taşkent’teki toplantıya, Özbekistan Yatırım ve Dış Ticaret Bakanı Sardor Umurzakov, Afganistan Dışişleri Bakanı Muhammed Hanif Atmar ile Pakistan Başbakanının Ticaret, Sanayi ve Yatırımlardan Sorumlu Danışmanı Abdurrezzak Davud başta olmak üzere Özbekistan, Rusya, Kazakistan, Afganistan ve Pakistan’ın demir yolu yetkililerinin de katıldığı belirtildi.
Projeyi finanse edecek uluslararası kredi kuruluşları temsilcileri; Asya Altyapı Yatırım Bankası (Asian Infrastructure Investment Bank-AIIB) Başkan Yardımcısı Konstantin Limitovsky, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (European Bank for Reconstruction and Development-EBRD) Başkan Yardımcısı Alan Pillow, İslam Kalkınma Bankası Başkan Yardımcısı Mansur Muhtar, Dünya Bankası Orta Asya Bölge Direktörü Lilia Burunchuk konuşmalarında, Asya Kalkınma Bankası Orta Asya Bölge Direktörü Yevgeniy Jukov ve Avrupa Yatırım Bankası (European Investment Bank-EIB) Avrupa Birliği Komşu Ülkeler Direktörü Flavia Palanza’nın ise videokonferans yöntemiyle toplantıya katıldığı kaydedildi.
Toplantıda demir yolu projesinin üçlü çalışma grubu tarafından kapsamlı bir şekilde ele alındığı, projenin risk analizi ve fizibilite konularının görüşüldüğü; üç ülke delegasyonunun projenin, bölgesel ve bölgelerarası ticaretin artmasına katkı sunmasının yanında, aynı zamanda özellikle Özbekistan, Afganistan ve Pakistan arasındaki tarihî ve kültürel bağların güçlenmesinde önemli rol oynayacağı konusunda hemfikir olduğu kaydedildi.
Orta Asya ülkelerinin deniz limanlarına en kısa erişiminin Afganistan ve Pakistan üzerinden olacağına dikkati çeken Özbekistan Yatırım ve Dış Ticaret Bakanı Umurzakov, demir yolunun faaliyete geçmesiyle Avrupa ve Güney Asya ülkelerinin, Orta Asya üzerinden yaptığı transit ticari taşımacılıkta yaşadığı zaman kaybı ve gider maliyetinin belirgin ölçüde azalacağını vurguladı.
Pakistan’ın Karaçi, Kasem ve Gwadar limanlarına erişim sağlayacak demir yolu projesinin hayata geçmesi durumunda Trans-Afganistan Demiryolu Hattı ile Orta Asya, Güney Asya ve Avrasya’daki demir yolu ağları birbirine bağlanacak, böylelikle Orta Asya demir yolu ulaşım potansiyelinin güçlenmesine büyük katkı yapılmış olacak. Proje, tamamlandığı takdirde Asya ve Avrupa’yı demir yolu hattıyla birbirine bağlayan bir köprü vazifesi görmüş olacak.
Ayrıca, projenin hayata geçmesiyle Afganistan’daki barış ve istikrarın sağlanması adına on binlerce kişiye yeni iş imkânı sağlanacak, ülkenin zengin maden ve doğal taş rezervleri (bakır, kalay, çinko, demir; mermer, granit, traverten taşı ve diğerleri) demir yolu aracılığıyla dış ülkelere ihraç edilecek.
Taraflar arasında kabul edilen ortak eylem planına göre, içinde bulunduğumuz 2021 yılının Mart ayında güzergâhla ilgili saha çalışmalarının başlatılması, Mayıs ayında ise uluslararası kredi kuruluşları tarafından projenin risk analizi ve ön fizibilite çalışmalarının yerinde yapılması bekleniyor.
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, 2017 yılının Aralık ayında Özbekistan’a yaptığı ziyaret kapsamında Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev’le bir görüşme gerçekleştirerek, Özbekistan ve Afganistan’ın Mezar-ı Şerif, Şibirgan, Meymene ve Herat şehirleri arasında uzunluğu 760 kilometre olan bir demir yolu hattının inşası konusunda ön anlaşma imzalamıştı.
11 Aralık 2018 tarihinde Özbekistan, Rusya, Kazakistan, Afganistan ve Pakistan arasında Mezar-i Şerif-Kabil-Peşaver Demir Yolu Projesi için ortak çalışma grubu ve mali konsorsiyum oluşturulmasına ilişkin protokol imzalanmıştı.
29 Aralık 2020 tarihinde ise Özbekistan, Afganistan ve Pakistan başbakanları tarafından uluslararası finans kurumlarına demir yolu projesini destekleme önerisiyle 4,8 milyar dolarlık kredi talebini içeren ortak çağrı mektubu gönderilmesi kararlaştırılmıştı.
