10.03.24
Türkmenistan, pazar ilişkilerini geliştirmek, doğal kaynakları verimli kullanmak ve halkın sağlık ve refahını teşvik etmek için yoğun bir şekilde çalışıyor. Bu çalışmalar ekonomik büyümeye katkıda bulunuyor ve Türkmenistan'ın Orta Asya bölgesindeki pozisyonunu güçlendiriyor. Orta Asya analisti Vadim Shagiakhmedov, CentralAsia.news ile yaptığı röportajda bu konuda yorum yaptı.
Türkmenistan jeopolitik konumu sayesinde büyük fırsatlara sahiptir. Dış politikası iyi komşuluk ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliğine dayanmaktadır. Bu durum, ülkenin Orta Asya'nın ekonomik entegrasyonunda aktif bir rol almasını ve bölgesel pazar taleplerini karşılamak için doğal kaynakları ve ihracat kapasitesini kullanmasını sağlamaktadır.
Enerji sektörü
Dünyanın hidrokarbon zengini ülkeleri arasında yer alan Türkmenistan, bu alanda bölgede lider konumdadır. Özbekistan ve Kırgızistan'a büyük miktarlarda doğalgaz ve elektrik ihraç etmektedir.
Son dönemde Türkmenistan ile Özbekistan arasında doğalgaz tedarik anlaşması imzalandı. Belgeye göre Türkmenistan, Özbek pazarına yılda 2 milyar metreküp 'mavi yakıt' ihraç ediyor. Ayrıca Özbekistan, Türkmenistan'dan en büyük elektrik ithalatçılarından biri ve Türkmenistan'ın 2023'ün ilk yarısında 1 milyar kilovatsaat elektrik aldığı Kırgızistan'a elektrik ihracatı için transit ülke olarak yer alıyor. Ayrıca, Orta Asya devletleri transit ülkeler olarak Türkmenistan'ın dünya pazarlarına doğal kaynak ihracatında önemli bir rol oynamaktadır.
Taşıma sektörü
Son yıllarda, Orta Asya üzerinden uluslararası taşımacılığa olan talep keskin bir şekilde artmıştır. Bu koşullar altında Türkmenistan, uluslararası havaalanlarının ve Türkmenbaşı deniz limanının kapasitelerinden en iyi şekilde yararlanmayı amaçlamaktadır. Ülkenin bölgelerindeki karayolları ve demiryolları modernize edilmiş ve uluslararası standartlara uygun hale getirilmiştir.
Bugünlerde Aşkabat-Türkmenabat otoyolunun ve Cebel'deki uluslararası havaalanının inşası devam etmektedir. Bu projeler, Türkmenistan'ın bölgenin ulaşım ve lojistik merkezi olarak itibarının artmasını daha da kolaylaştıracaktır.
Türkmenbaşı uluslararası limanı, Özbekistan ve Kırgızistan'dan Rusya, Azerbaycan ve Avrupa pazarına mal ihracatı için hızlı ve uygun bir varış noktasıdır.
Taraflar, 2023 sonbaharında Taşkent'te düzenlenen ŞİÖ Ulaştırma Forumu'nda Rusya-Hazar Denizi-Türkmenistan-Özbekistan-Kırgızistan multimodal ulaştırma koridoruna ilişkin Memorandumu imzaladı. Böylece transit yük hacimleri artmıştır. Ocak-Aralık 2023 döneminde Türkmenistan topraklarından Özbekistan-Azerbaycan-Gürcistan ve Rusya-Kazakistan-Türkmenistan-İran güzergahları boyunca 52 konteyner treni geçti.
Türkmenistan, ortaklarıyla birlikte Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ulaşım güzergahları boyunca çok modlu bir ulaşım ağı oluşturuyor. Gelecekte bu ağ Hazar, Karadeniz ve Baltık Denizi bölgelerini birbirine bağlayacak.
Cumhuriyet, Özbekistan-Türkmenistan-İran-Umman ve Çin-Tacikistan-Özbekistan-Türkmenistan-İran-Türkiye transit koridorları boyunca yük trafiği oluşturma çalışmalarını istikrarlı bir şekilde yürütmektedir. Tüm bu projeler, Türkmenistan'ın bölgesel ulaşım ve lojistik ağının önemli bir halkası olduğunu kesinlikle kanıtlıyor.
Ticaret ve ekonomik işbirliği
Türkmenistan, devlete ait şirketler ve özel girişimciler için mükemmel fırsatlar yarattı. Diğer Orta Asya pazarlarına yapılan ihracat hacmi hızla artmaktadır. Başta domates olmak üzere tatlılar, şekerlemeler ve sera ürünleri bölgede büyük talep görüyor.
Cumhuriyet şu anda Kazak pazarındaki domates talebinin yarısından fazlasını karşılamaktadır. Kırgızistan da Türkmenistan'dan sera domatesi satın alıyor. 2023 yılında Türkmen işadamları tarafından yetiştirilen domatesler ilk kez Tacikistan'daki tüketicilerin sofrasına ulaştı ve şimdi bu sebzelerin Özbekistan'a ihracatı artıyor.
Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov'un ekonomiyi çeşitlendirmeye yönelik politikası sayesinde bölgesel pazarlara ihraç edilen Türkmen mallarının sayısı artıyor.
Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov'un ekonomik çeşitlendirme politikası sayesinde Türkmenlerin bölgesel pazarlara ihracat listesi artıyor. Şu anda bu listede gıda ürünlerinin yanı sıra ev kimyasalları, inşaat malzemeleri, mobilya ve elektronik cihazlar yer alıyor.
Türkmen halkının "dünyanın refahı komşunun evinden başlar" sözü sayesinde ihracat gelecekte de artmaya devam edecek. Bu ilkeye bağlı kalarak, Türkmenistan yetkilileri güvenilir ekonomik işbirliğini teşvik ediyor ve bölgedeki tüm ülkelerle iyi ilişkileri kuruyor.
