22.03.19

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev istifa ettiğini açıkladı. Nazarbayev, Kazakistan’ın 24 Nisan 1990’dan bu yana devlet başkanlığı görevini yürütüyordu. Nazarbayev, istifasıyla ilgili kararnameyi 19 Mart'ta imzaladı. 

Nazarbayev, “Güçlerimi başkan olarak sonlandırma kararı aldım. Halk bana bağımsız Kazakistan'ın ilk Devlet Başkanı olma fırsatı verdi” diyerek, sözlerine şöyle devam etti: “yapabileceğim her şeyi yaptım. Kazakistan’ın ekonomisi ve politikası için çalıştık. Zayıf bir ekonomi ve yoksul vatandaşlarla demokratik kurumlar inşa etmemizin imkânsız olduğunu kabul ederek, ekonomik gelişmeyi öne çıkarmayı denedik; böylelikle önce ekonomi, sonra politika geldi.”

Nazarbayev’in istifası, siyasetten tamamen çekilmesinden ziyade kontrollü bir geçiş dönemine girildiğine işaret ediyor. Nazarbayev, Devlet Başkanlığı görevinden ayrılmakla birlikte Kazakistan Güvenlik Konseyi'ne başkanlık etmeye devam edecek. Güvenlik Konseyi; kolluk kuvvetleri, merkezi ve yerel yürütme organlarının faaliyetlerini koordine ediyor, bütçeyi kontrol ediyor. Güvenlik Konseyi’nin güçlendirilmesi için 2018 Mayıs ayında bir yasa değişikliği önerisi verilmiş ve Güvenlik Konseyi kararlarının Kazakistan devlet kurumlarını bağlayıcı nitelikte olması parlamentoda kabul edilmişti. Nazarbayev ayrıca, Meclis’te çoğunluğa sahip hükümet partisi Nur Otan’ın da başkanlığını yürütecek.

Açıklamasında, “Sonuna kadar Kazakistan halkına hizmet edeceğim. Ülkedeki dönüşümleri sürdürmeyi ve yeni bir nesil yetiştirmeyi kendi görevim olarak görüyorum,” diyen Nursultan Nazarbayev’e, 2000 yılında “İlk Devlet Başkanı”, “2010 yılında “Ulusun Önderi” ve 2017 yılında “Elbası” (Halkın Başı) unvanları verilmiş; bu unvanlarla birlikte Nazarbayev, hayat boyu devlet inşası, iç ve dış siyaset ile ulusal güvenlik konularına katkıda bulunma yetkisi edinmişti. Nazarbayev’in bazı konularda örnek aldığı Singapur Kurucu Devlet Başkanı Lee Kuan Yew’in görevinden istifa ettikten sonra yaptığı gibi, deneyimli bir lider olarak ülkenin gelişimini takip edeceği tahmin ediliyor. Böylelikle Orta Asya’da yeni bir Devlet Başkanı göreve geldiğinde örnekleri görülen, sert değişimlerin yaşanmasının önüne geçmek istediği değerlendiriliyor.

Bu yıl 79 yaşına basacak olan Nazarbayev, 1990 yılından bu yana Kazakistan Devlet Başkanlığı’nı yürütüyordu. 2015 yılında yapılan erken seçimlerde % 97,75 oy oranıyla, beşinci kez Devlet Başkanlığı görevine yeniden seçilmişti.

Nursultan Nazarbayev’in yerine Devlet Başkanlığı görevine 20 Mart’ta Senato Başkanı Kassım-Jomart Tokayev getirildi. Tokayev, 2020 yılındaki Devlet Başkanlığı seçimlerine kadar bu görevi sürdürecek. 1953 doğumlu Tokayev, henüz SSCB döneminde başlayan uzun ve başarılı bir kariyerine sahip. 1975’te Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nü bitirdikten sonra önce Singapur’da ve 1991’e kadar uzun süre SSCB Pekin Büyükelçiliği’nde çalıştı. Kazakistan’ın bağımsızlığından sonraki yıllarda Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenen Tokayev, uzun yıllardır Nazarbayev’in yakın çalışma arkadaşları arasında yer alıyor. 1999-2002 yılları arasında Başbakanlık yapan Tokayev, 2007-2011 yılları arasında Senato Başkanlığı, 2011-2013 yılları arasında Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi Genel Müdürlüğü görevlerinde bulunmuş deneyimli bir devlet adamı. Son olarak 16 Ekim 2013’ten beri tekrar Senato Başkanlığı görevini yürütüyordu. Tokayev, anadili Kazakça’nın yanı sıra Rusça, İngilizce, Fransızca ve Çince biliyor.

Tokayev’in yürüttüğü Senato Başkanlığı görevine ise, Nazarbayev’in uzun süredir siyasetin içinde olan, büyük kızı Dariga Nazarbayeva seçildi.