23.02.21
Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistanlı bakanların katılımıyla Üçlü Dışişleri Bakanları 5. Toplantısı’nın Ankara’da düzenlendiği bildirildi.
Anadolu Ajansı’nın (AA) aa.com.tr haber sitesinden alınan bilgide, üç ülkenin dışişleri bakanlarının düzenlediği ortak basın toplantısında konuyla ilgili olarak yaptıkları açıklamalara yer verildi. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkmenistan Dışişleri Bakanı Raşid Meredov ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov Üçlü Dışişleri Bakanları 5. Toplantısı için 23 Şubat 2021 tarihinde Ankara’da bir ara geldi.
Görüşmenin ardından imzalanan ortak bildiride, kapsayıcı bir barış, istikrar ve ortak refah alanı yaratma vizyonunun altı çizildi ve çok taraflı iş birliği olanaklarını geliştirmek için üçlü mekanizmanın kullanılmasının önemi vurgulandı.
Taraflar, 26 Mayıs 2014’te Bakü’de, 29 Ocak 2015’te Aşkabat’ta, 28 Ağustos 2015’te Antalya’da ve 19 Temmuz 2017’de Bakü’deki Dışişleri Bakanları Üçlü Toplantılarında kabul edilen ortak bildirilere bağlılıklarını teyit etti. Ayrıca, taraf devletlerin uluslararası kabul görmüş sınırları içinde egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşılıklı saygıları ve sağlam destekleri yeniden teyit edildi.
Bildiride Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki Birleşmiş Milletler (BM) İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO), Türk Konseyi, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) ve diğer ilgili bölgesel ve uluslararası kuruluşlar ile Asya’nın Kalbi-İstanbul Süreci gibi devam eden iş birliği forumlarının önemine dikkat çekildi.
Taraflar, terörizm, bölücülük ve ayrımcılığın her türlü tezahürü ile sınır aşan organize suçlar ve uyuşturucu madde ve bunların öncül maddeleri, silah ve insan kaçakçılığı, kültürel ve tarihsel aleyhte suçlar, miras, siber suçlar ve düzensiz göçle mücadelede iş birliğinin daha da güçlendirilmesinin öneminin altını çizdi. Bu bağlamda, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) 15 Mart’ı “İslamofobiye Karşı Uluslararası Dayanışma Günü” olarak belirlemesinin önemine işaret edildi ve bu konuda tüm uluslararası çabaları destekleme konusunda mutabık kalındı.
Taraflar, ticari-ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesi, yatırım ve ticaretin teşvik edilmesi için mevcut potansiyelin kullanılması ve ayrıca gümrük, enerji, ulaşım, telekomünikasyon, sanayi, tarım, bilim, eğitim, kültür, turizm ve çevre alanlarında ortak projeler ve programlar yürütme yoluyla iş birliğinin daha da geliştirilmesini destekleme konusunda anlaştı. Taraflar, özellikle uluslararası seyahat, ticaret ve ulaşım üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla Kovid-19 salgınını kontrol altına alma ve sosyal ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkilerini yönetmede iş birliği ve koordinasyona olan bağlılıklarını teyit etti.
Bildiride, ulaşım altyapısının geliştirilmesi ve transit potansiyelinin artırılmasına yönelik yeni projelerin gerçekleştirilmesi için iş birliğinin daha da güçlendirilmesi gerekliliğinin altı çizildi. Taraflar, “Doğu-Batı” Trans Hazar Ulaşım Koridoru dâhil olmak üzere ülkelerinin transit potansiyelini güçlendirmek için yapılan önemli çabaların altını çizdi ve bu bağlamda Türkmenbaşı (Türkmenistan) ve Alat (Azerbaycan) limanları arasında deniz taşımacılığının etkin bir şekilde işletilmesinin önemini vurguladı.
Ayrıca tarafların, Modern İpek Yolu’nun bir parçası olarak Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu projesinin Asya ile Avrupa arasında rekabetçi ulaşımı kolaylaştırmada kilit rol oynadığını vurguladı ve BTK Demiryolu ile yolcu taşımacılığı hazırlıklarını memnuniyetle karşıladığı bilgisi verildi.
Öte yandan, ulaşım ve transit trafiği basitleştirerek ticari ilişkilerin geliştirilmesini amaçlayan ve bölgesel bağlantı için yeni bir boyut oluşturan Lapis Lazuli Transit ve Taşımacılık İşbirliği Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi de memnuniyetle karşılandı.
Mevcut altyapının iyileştirilmesi ve bölgesel ulaşım ve ticaretin geliştirilmesi için uygun koşulların oluşturulması ihtiyacının dile getirildiği bildiride, altyapı projelerinin Hazar Bölgesi’nin refah ve istikrarına katkısını dikkate alarak, ulaşım ve enerjide bölgesel bağlanabilirliğini sağlamak için iş birliğinin geliştirilmesinin önemi vurgulandı.
Bildiride, taraflar enerji alanında ortaklığın öneminin altını çizdi ve Azerbaycan’dan daha fazla hacimde doğal gazın ve Türkmenistan’ın enerji kaynaklarının Türkiye’ye ve Avrupa’nın geri kalanına ulaştırılmasını amaçlayan enerji projelerine desteğini bir kez daha teyit etti. Taraflar, Hazar Denizi’nde “Dostluk” olarak adlandırılan hidrokarbon sahasının ortak işletilmesi ve araştırılması için Azerbaycan ile Türkmenistan arasında mutabakat zaptının imzalanmasını memnuniyetle karşıladı.
Bu bağlamda, taraflar Türkiye’nin ve Avrupa’nın geri kalanının enerji güvenliğini artırmanın yanı sıra Azerbaycan ve Türkmenistan’ın ekonomik kalkınmasına ve refahına katkıda bulunmak için hidrokarbon kaynaklarının geliştirilmesi ve teslimi için ortak projeleri sonuçlandırmaya hazır olduklarını ifade etti.
Taraflar, üç ülkenin ortak mirasına dayalı eğitim, bilim, kültür ve diğer insani yardım alanlarında daha fazla iş birliği geliştirmenin gerekliliğini vurguladı.
Bildiride, siyasi diyalog, bölgesel ve küresel konularda iş birliği ve koordinasyonun sürdürülmesi amacıyla düzenli üçlü toplantılar düzenlemenin önemi vurgulandı ve bir sonraki toplantının Türkmenistan’da yapılmasına karar verildi.
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurbangulı Berdimuhamedov ve Rusya merkezli Lukoil Petrol ve Doğal Gaz Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Vagit Alekperov arasında geçtiğimiz 19 Şubat 2021 tarihinde başkent Aşkabat’ta bir görüşme gerçekleştirilmişti.
